ڦڦڙن جي بيماريون
Diseases of Lungs
گيس مٽاسٽا GAS EXCHANGE
آڪسيجن ڦڦڙن مان رت ۾ داخل ٿئي ٿي ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ رت مان ڦڦڙن ذريعي هوا ۾ داخل ٿئي ٿي، ان عمل کي گيس جي مٽاسٽا چئبو آهي، جيڪو زندگيءَ لاءِ ضروري آهي.
رت جي گيس جو اندازو ABG ARTERIAL BLOOD GAS
آرٽريل بلڊ گيس (ABG) ٽيسٽ رت ۾ آڪسيجن ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ جي سطح کي ماپي ٿي. اهو پڻ جسم جي تيزاب بيس (PH) جي سطح کي ماپ ڪري ٿو، جيڪو عام طور تي توازن ۾ هوندو آهي جڏهن توهان صحتمند آهيو. هي ٽيسٽ ڪيو ويندو آهي جيڪڏهن توهان اسپتال ۾ آهيو يا جيڪڏهن توهان کي سخت زخم يا بيماري آهي. ٽيسٽ توهان جي ڊاڪٽر کي اشارو ڏئي ٿي ته توهان
جي ڦڦڙ، دل ۽ گردا ڪيئن ڪم ڪري رهيا آهن
رت جي گيس ٽيسٽ جا نتيجا عام طور تي 15 منٽن کان به گهٽ وقت ۾ دستياب هوندا آهن
ساهه جي نظام جون بيماريون
تحقيقات
رت جي چڪاس
ڇاتي جو ايڪسري
سينه جو CT اسڪين
بلغم جو تجزيو
اسپيروميٽري
برونڪواسڪوپي
(ڪئميرا ٽيسٽ)
ساهه جي نظام جون بيماريون 2 حصن ۾ ورهايل آهن، مٿيون ۽ هيٺيون حصو.
مٿيون حصو: نڪ، گلو(pharnyx,larynx) ۽ ساهه جي نالي Trachea شامل آهن، هيٺيون حصو، ڦڦڙن ۾ شامل آهن.
مٿيون حصو: اڪثر عام بيماريون جيڪي متاثر ڪن ٿيون مٿئين حصي ۾, شامل آهن: وائرل انفيڪشن جهڙوڪ فلو ۽ سينوسائٽسsinusitis.انفڪشن ۽ ٻين حصن جي سوزش ٿي سگھي ٿي. اھي سڀ اصل ۾ وائرل آھن ۽ مڪمل طور تي دوائن سان علاج ڪيو ويندو آھي.
ڦڦڙن جي بيماريون:ھن ۾ شامل آھن: مادي بلاڪforiegn body، انفيڪشن، سوزش/سوڄ، جينياتيfamilial،پاڻي ڀريل جڳھون, آٽو ايميونautoimmune ۽ ڪينسر جون بيماريون.
اڪثر بيماريون قابل علاج آهن.
علامات: کنگهه (خشڪ/بلغم، رت)، بند ٿيل نڪ، ڳلي ۾ سور، ساهه وٺڻ ۾ ڏکيائي، سيني مان آوازwheeze، سيني ۾ درد, ٿڪ، بخار، وزن گھٽڻ ۽ پيرن جي سوڄ
دمہ ASTHMA
دمہ Asthmaاسٿما هڪ دائمي بيماري آهي جيڪا سوز ۽ وڌندڙ بلغم ,هوا جي چوڌاري عضلات جي دٻجڻbronchospasm جو سبب بڻجي ٿي.
علاج :انھيلر دوائون ۽ انهن شين کان پاسو ڪرڻ جيڪي اسٿما کي جنم ڏين ٿيون جهڙوڪ مٽي، خوشبو وغيره.جيڪڏهن علاج نه ڪيو ويو ته اهو سنگين ۽ موت جو سبب بڻجي سگهي ٿو
شديد برونڪائٽس ACUTE BRONCHITIS
شديد برونڪائٽسAcute bronchitis برونڪائ جي سوزش آهي جيڪا اڪثر عام سردي کان پوء ٿيندي آهي. علاج اينٽي بايوٽڪ ۽ بخار جي دوائن سان
دائمي رڪ اوٽ جي بيماري COPD
ڦڦڙن جي هڪ ڊگهي مدت واري حالت جتي ڦڦڙن ڏانهن هوا جي وهڪري کي محدود ڪيو ويندو آهي
گهڻو ڪري سگريٽ نوشي جي ڪري ٿي ۽ سڀ کان اهم علاج سگريٽ نوشي کي روڪڻ آهي.جينياتي Genetics پڻ سبب ٿي سگهي ٿو.آڪسيجن، دوائن،انھيلر , نيوبولائزرز سان علاج ڪيو وڃي ٿو
برونڪيڪٽاسس BRONCHIACTASIS
ڦڦڙن جي هڪ لاعلاج بيماري جيڪاڦڦڙن جي دائمي پکيڙجوسبب آهن .ٿڪائي ۽ زندگي جي معيار ۾ گهٽتائي پڻ برونڪيڪٽاسس ۾ ٻڌايو ويو آهي.
جينياتي ۽ سينه جو انفيڪشن, هن بيماري جو سبب بڻجن ٿا.بار بار اينٽي بايوٽڪ نيبلائزر سان،سينه جي فزيوٿراپي ۽ آپريشن سان علاج
ڦڦڙن جي انفيڪشن
Lung Infections
نمونيا:Pneumoniaسڀ کان عام ڦڦڙن جي انفيڪشن، جيڪو بيڪٽيريا، وائرل ۽ فنگل ٿي سگهي ٿو.اڪثر مريضن کي اسپتال ۾ داخل ٿيڻ ۽ انجيڪشن ذريعي اينٽي بايوٽڪ سان علاج ڪرڻ جي ضرورت پوندي آهي.اهو اڪثر ڪري قابل علاج حالت آهي ۽ علاج 2-3 هفتا وٺندو آهي
تپ دق
Tuberclosis,TBٽي بي 6 مهينن جي دوز سان مڪمل طور تي علاج ٿيل انفيڪشن آهي.
صفائي , سگريٽ نوشي۽ شراب ڇڏڻ پڻ ضروري آهي
ان کي ٻين تائين انفيڪشن جي پکيڙ کي روڪڻ لاءِ 2 هفتن لاءِ اڪيلائي جي ضرورت آهي.
ڦڙو Lung Abcess: ڦڦڙن جي اندر pus
جو هڪ مجموعو آهي، جنهن جو علاج اينٽي بايوٽڪ سان ڪيو ويندو آهي. اهو ٻين اندروني بيمارين سان لاڳاپيل ٿي سگهي ٿو.ڦڙوکي ختم ڪرڻ لاءڦڦڙن جو آپريشن پڻ ڪري سگهجي ٿو
هائپوگاماگلوبينيميا۽ سسٽ فائبروسس
Hypogammaglobenia & cystic fibrosis :ٻئي پيدائشي ڦڦڙن جي بيماريون آهن، بار بار سينه جي انفيڪشن جو سبب بڻجن ٿيون.اينٽي بايوٽيڪس جي ڪيترن ئي دوز سان علاج ڪيو وڃي ٿو. جسم جي ٻين سسٽم جي بار بار انفيڪشن جو سبب پڻ آهن.
صنعتن/پيشو سان لاڳاپيل ڦڦڙن جي بيماري
Occupational Lung diseases
اڪثر پيشه ور ڦڦڙن جون بيماريون بار بار، ڊگھي عرصي تائين ڪنهن خاص مادو جي نمائش سبب ٿينديون آهن.جهڙوڪ پکين کي رکڻ, ڪپهه، مٽي ۽ ٻيو ڪارخانو مواد.هن لاء ڪو مناسب علاج ناهي,سواءاسٽيرائڊ دوائون۽ مواد کان بچاء.
ڦڦڙن جو ڪينسرLung Cancer
ڦڦڙن جي ڪينسر سان رهندڙن 81 سيڪڙو 60 سالن کان مٿي آهن.تماڪ نوشي سڀ کان عام سبب آهي پر غير سگريٽ نوشي ڪندڙن ۾ ٿي سگھي ٿو.اهو هڏن ۽ دماغ سميت ٻين جسم ۾ پکڙجي سگهي ٿو.ابتدائي اسٽيج تي ڦڦڙن جي سرجري سان علاج ڪري سگهجي ٿو.ٻين ڪيسن ۾ صرف دوائن سان علاج ڪيو ويندو آهي
ڦڦڙن جا زخم Lung fibrosis ڦڦڙن جي هڪ سنگين بيماري جتي ڦڦڙن جا ننڍڙا هوائي ٿلها (Alveoli) ۽ ٽشوز جي اڳيان خراب ۽ داغ بڻجي ويندا آهن، جنهن جي نتيجي ۾ ڦڦڙن جي فائبروسس ٿيندي آهي.جوڑوں ۽ دل جي بيمارين لاءِ دوائون استعمال ڪرڻ وارا ماڻهو به هن حالت ۾ مبتلا ٿي سگهن ٿا.هن لاء ڪو مناسب علاج ناهي,سواءsteroid دوائن ۽ ڦڦڙن جي آپريشن کان
ڦڦڙن جي ٻاهرئين پرت ۾ رطوبت
Pleural effusion
هڪ حالت جنهن ۾ وڌيڪ پاڻي ڦڦڙن جي چوڌاري ٺاهي ٿو.اهو سينه ۽ پيٽ جي بيمارين، انفيڪشن، ڪينسر ۽ دوائن جي سبب آهي.ان جو علاج انجيڪشن ذريعي سيال ڪڍڻ ۽ اندروني بيمارين جي علاج سان ڪيو ويندو آهي.
ڦڦڙن جي شريان جون بيماريون DISEASES OF BLOOD VESSELS OF LUNGS
ڦڙن جي شريان ۾وڌيل بلڊ پريشر Pulmonary Hypertension
پرائمري:جتي ڪنهن به اندروني سبب جي نشاندهي نه ڪئي وئي آهي
ثانوي:جتي ان جو سبب اندروني بيماري آهي جهڙوڪ، اندروني دائمي ڦڦڙن جي بيماري ۽ انفيڪشن،دل جي بيماري ۽ جوڑوں جي ڪجهه بيماريون.
علاج:دوائون، آڪسيجن ۽ ڦڦڙن جي ٽرانسپلانٽ
ڦڦڙن جو خون وهڻ Pulmonary Hemmorhage ڦڦڙن مان رت وهڻ، هڪ خطرناڪ حالت آهي جيڪا کنگهه/ بلغم۾ رت جي علامات پيدا ڪري ٿي.سبب: انفيڪشن جهڙوڪ نمونيا، تپ دق يا سسٽڪ فائبروسس. (پيدائشي ڦڦڙن جي خرابي) سينه جي زخم، مثال طور ڪار حادثي ۾ ۽ شريان، گردن ۽ جوڑوں جون ڪجهه بيماريون.
ڦڦڙن جي امبولزم Pulmonary embolism رت جو هڪ ٽڪرو آهي جيڪو جسم ۾ شريان (اڪثر پيرن ۾) پيدا ٿئي ٿو. اهو پوءِ ڦڦڙن جي شريان ڏانهن سفر ڪري ٿو جتي اوچتو رت جي وهڪري کي روڪي ٿو.پهرين PE کان پوءِ ٻئي جو وڏو خطرو آهي پهرين جي ڇهن هفتن اندر. اهو ئي سبب آهي ته علاج جي فوري ضرورت آهي ۽ تقريبا ٽن مهينن تائين آهي,رت جي پتلي ڪرڻ واري دوائن سان.